СтудСфера.Ру - помогаем студентам в учёбе

У нас можно недорого заказать курсовую, контрольную, реферат или диплом

Татар телендә тәм белдерүче сыйфатлар - ВКР №42394

«Татар телендә тәм белдерүче сыйфатлар» - ВКР

  • 58 страниц(ы)

Содержание

Введение

Выдержка из текста работы

Заключение

Список литературы

фото автора

Автор: navip

Содержание

КЕРЕШ 3

ТӨП ӨЛЕШ

БЕРЕНЧЕ БҮЛЕК

СЫЙФАТЛАРНЫҢ ЛЕКСИК СИСТЕМАСЫНДА ТӘМ БЕЛДЕРҮЧЕ СҮЗЛӘР

1.1. Сыйфатларның лексик-семантик төркемнәре 7

1.2. Сыйфатларның тарихи үсеше 12

ИКЕНЧЕ БҮЛЕК

ТАТАР ТЕЛЕНДӘ ТӘМ БЕЛДЕРҮЧЕ СЫЙФАТЛАР

2.1. «Тәм» төшенчәсенең төзелеше 18

2.2. Борынгы төрки язма истәлекләрдә тәм белдерүче сүзләрнең кулланылышы 20

2.3. Хәзерге татар телендә тәм белдерүче сүзләрнең лексик-семантик системасы 26

2.4. Татар теленең диалектларында тәм белдерүче сыйфатларның кулланылышы 35

2.5. Татар телендә тәм белдерүче сүзләрнең ясалышы һәм кулланылышы 36

ӨЧЕНЧЕ БҮЛЕК

СЫЙФАТ СҮЗ ТӨРКЕМЕН ӨЙРӘНҮ МЕТОДИКАСЫ

3.1. Татар теле дәресләрендә сыйфат сүз төркемен өйрәнү 40

3.2. Башлангыч сыйныфларда билгене белдерүче сүзләрне өйрәнү 43

3.3. VІ сыйныфта «Сыйфат» сүз төркемен өйрәнү 46

ЙОМГАК 51

КУЛЛАНЫЛГАН ӘДӘБИЯТ ИСЕМЛЕГЕ 54


Введение

Татарларның борынгы ата-бабалары монгол яуларына кадәр үк Идел, Кама, Агыйдел елгалары буена һәм аннан да көнбатышрак урнашкан борынгы халыкны тәшкил итә. Алар үзләренең барлыкка килүендә һәм үсүендә бик катлаулы юл үтәләр. Татар халкы, башка халыклар кебек үк, бик күп этник катламнарның һәм кабиләләрнең берләшү һәм аерылып чыгуы нәтиҗәсендә формалаша. Әмма бу процесста кардәш булган ике якын этник компонент – болгар һәм кыпчак компоненты төп рольне уйный. Татар халкы чыгышы белән бер яктан Идел һәм Кама буенда яшәгән болгарлар белән, икенче яктан Идел буенда һәм аннан да көнбатышрак һәм көньякта яшәгән кыпчаклар белән бәйләнгән. Шуның нәтиҗәсендә гомум татар теле үзендә нигездә болгарларның варислары булган урта диалект вәкилләре теле (болгар теле) үзенчәлекләрен һәм кыпчакларның варислары булган көнбатыш диалект вәкилләре теле (кыпчак-мишәр теле) үзенчәлекләрен берләштергән.

Хәзерге көндә тюркология фәненең әһәмиятле мәсьәләләренең берсе – төрки тарихи лексикологиянең тулы һәм системалы сурәтләмәсен булдыру. Бу мәсьәлә иң беренче чиратта теге яки бу телнең сүзлек составындагы үзгәрешләрне аерым сүзләрнең семантикасына һәм килеп чыгышы буенча уртаклыгына нигезләнеп башкарыла. Сүзләрнең тарихын тикшерү аерым телнең тарихи яшәешен билгеләргә, телнең хәзерге күп фактларын аңлатырга һәм сүзләр арасындагы бәйләнешләрне ачыкларга ярдәм итә.

Борынгы төрки телләрдәге һәм хәзерге татар телендәге тәм белдерүче сүзләрне тикшереп һәм аңа караган берәмлекләргә күзәтү ясаганнан соң, алар арасында тарихи бәйләнешләр булуы ачыклана.

Татар телендәге «тәм» төшенчәсенә, рус телендә «вкус» берәмлеге тәңгәл килә. Ожегов редакциясендәге «Рус теленең аңлатмалы сүзлеге»ндә бу лексема түбәндәгечә бирелә:

1. Кешенең һәм хайваннарның авыз куышлыгында һәм телнең лайлалы катламында урнашкан тышкы сиземләү органы.

2. Телдәге, авыз эчендәге сиземләү тойгысы, я булмаса сиземләүнең үзәге булып торган ризыкның үзенчәлекләре. Мәсәлән, тәм ягыннан тәмле җимешләр – «плоды приятные на вкус». «Авыз эчендәге ачы тәм» ‒«кислый вкус лимона» [Ожегов, 1989].

Нәрсә соң ул – тәм сизү, тоемлау?

«Тәм» төшенчәсен психологик тою тойгысы буларак та карап китик.

Күпчелек тою, сиземләү тойгыларын бер-берсеннән аерым эшләүче тойгылар итеп караганнар: тәҗрибәләр күрсәтүенчә, барлык тою сыйфатлары да бер модальлеккә кайтып кала. Шулай итеп, тәм тою тойгысын тәм рецепторларының активлашуы һәм бу рецепторларның баш миесенә кадәр үтелгән юлы дип карарга кирәк. Дж. Гибсон беренчеләрдән булып шушы мәсьәләне өйрәнгән һәм сиземләү, тою теориясен камиллаштырган. Ул аларны түбәндәге тәртиптә санап киткән: хәрәкәт юнәлешенең үзәк системасы, тотып алу системасы, тәм һәм ис тою системасы, ишетү һәм күрү системалары. Шулай итеп, кеше белән традицион биш урынына биш тою системасы идарә итә. Дүрт тәм сыйфаты бар: баллы, төче, ачы һәм тозлы. Ризыкларның күбесе шушы сыйфатларның берсенә ия була. Гадәттә дүрт тәм тою тойгысы булса да, Бартошак бишенче тәмнең дә булуы турында әйтә ‒ бу су тәме. Ә Бейдлер тәм сизүнең (tаste) һәм тәм (flavor) арасындагы аермага игътибар иткән [Ауэрбаха, 2006, 50].

Тәм ул – авызга капкан матдәдән барлыкка килгән тәҗрибә нәтиҗәсе. Бу матдә температураны, тәмне, авыртуны сизү рецепторларын активлаштыра. Тәм сиземләү ул шулай ук – бер үк төрле тәм рецепторларына тәэсир итү нәтиҗәсендә барлыкка килгән тәҗрибә дә.

Кайбер ризык төрләре эссе килеш тәмле, ә кайберләре салкын булганда, ягъни ризык төрләренең тәме төрле температурада төрлечә була.

Шулай итеп, без тәм сизү турында сүз алып барсак, бигрәк тә ризыкны күз уңында тотсак, мотлак – бу «тәм» дигән сүз.

Квалификацион чыгарылыш эшенең максаты татар телендә тәм белдерүче сүзләрне туплап, системага салу, лексик берәмлекләрнең этимологик яктан бәйләнешен, аларның семантик үсешен тикшерү. Максатка бәйле рәвештә түбәндәге бурычлар куелды:

̶ телнең лексик системасын динамикада тикшерү белән бәйле , лексик оя төшенчәләренә бәяләмә бирү;

‒ тарихи, чагыштырма, этимологик чыганакларга нигезләнеп, тәм белдерүче сүзләрнең кулланылышын ачыклау;

‒ татар телендәге тәм белдерүче сүзләрнең , лексик берәмлекләрен туплау, аларга этимологик анализ ясау, борынгы телдәге гомум тема белән бәйләнешләрен, мәгънә күчеше юнәлешләрен ачыклау;

– мәктәптә сыйфат сүз төркемен өйрәнгәндә тәм белдерүче сүзләр белән бәйле күнегү төрләрен эшкәртү, аларны телнең төрле бүлекләрен тикшерүдә куллану мөмкинлекләрен күрсәтү.

Татар телендә тәм белдерүче сүзләрен тикшерү объекты буларак сайлап алу аларның түбәндәге үзенчәлекләре белән аңлатыла. Беренчедән, бу сүзләр гомумтөрки тарихи катламына карыйлар һәм хәзерге төрки телнең барсында да актив кулланылалар. Икенчедән, тәм белдерүче сүзләр татар телендә шактый тирән өйрәнелмәгәннәр. Өченчедән, татар телендә тәм белдерүче сүзләрнең килеп чыгу һәм үсү-үзгәрү юлларын өйрәнү татар тюркологиясендә мөһим эш. Дүртенчедән, тәм белдерүче сүзләр хәзерге көндә дә кулланылышта актуаль булып торалар.

Шуңа күрә дә чыгырылыш эшен язар алдыннан зур әзерлек эше алып барылды. «Татар телендә тәм белдерүче сүзләр» темасына курс эше , «Татар телендә ачы – төче сүзләренең кулланылышы», «Татар телендә тәм белдерүче сүзләр» исемле мәкаләләр язылды һәм 2012 елда Уфада үткән «Инновационный потенциал молодежной науки», 2014 елда Алабугада үткән «Татар теле әдәбияты һәм тарихы: үткәнне бүгенгесе һәм киләчәге», дигән җыентыкларда бастырылып чыгарылды.

Халкыбызның гасырлар буена туплаган акылы, сәләте, эстетик зәвыгы, философик карашы, тормыш тәҗрибәсе аның сүз байлыгында сакланган. Милли рух, милли аң төшенчәләре дә – буыннан-буынга күчә килгән күрсәткеч.

Тормышның үзгәреп торуы, кешеләрнең үзара аралашып яшәве нәтиҗәсендә телнең сүзлек хәзинәсе арта. Сүз байлыгы арткан саен, кешенең сөйләме аңлаешлы hәм матуррак була. Телнең сүзлек составында кешеләрнең тормыш тәҗрибәсе, аларның образлы фикер йөртү сәләте, тел осталыгы да чагыла. Кешелек җәмгыятенең алга таба үсеше нәтиҗәсендә, сүз төркемнәрендә дә үсеш, сан ягыннан күбәю күзәтелә, шул исәптән сыйфатларда да.

Сыйфат инде беренче грамматикаларда ук бүленеп чыгарыла. И. Гиганов, М. Иванов, Г. Мәхмүдов, К. Насыйри һ.б. грамматикаларында сыйфатларның мәгънәсе, кулланылышы, ясалышы һәм типологик үзенчәлекләре турында мәгълүмат бар.

Октябрь революциясеннән соңгы чорда грамматика мәсьәләләрен планлы рәвештә өйрәнү башлана. М. Корбангалиев, Җ. Вәлиди, Г.Алпаров, Х. Бәдигый хезмәтләрендә сүз төркемнәренең, шул исәптән сыйфатның да төрләнешенә һәм ясалышына зур игътибар бирелә. [Зәкиев , 2002, 102].

Татар телендә тәм белдерүче сүзләрене туплап системага салу, аларның килеп чыгышын һәм кулланылышын өйрәнү системалы сүзлекнең яңа тибын төзүдә әһәмиятле булачак.


Выдержка из текста работы

ТӨП ӨЛЕШ

БЕРЕНЧЕ БҮЛЕК

СЫЙФАТЛАРНЫҢ ЛЕКСИК СИСТЕМАСЫНДА

ТӘМ БЕЛДЕРҮЧЕ СҮЗЛӘР

1.1. Сыйфатларның лексик-семантик төркемнәре

Сыйфатлар әйбергә хас билге һәм үзлекләрне аңлаталар. Чынбарлыкта әйберләр хисапсыз күпсанлы булган кебек, аларның билге-хасиятләре дә шул чаклы күп ки, аларны грамматика калыбына гына сыйдырып бетерү мөмкин түгел. Грамматика, гомумиләштерү нәтиҗәсе буларак, һәрбер очракта аерым кагыйдә чыгармый. Мәсәлән «Кыйссаи Йосыф» поэмасында (1212-1213 еллар) «суык бәгырь», «каты күңел», «татлы җан» кебек тезмәләр укыйбыз. Әгәр дә без тел чараларының чагыштыру-охшату җирлегендә метафорик (күчерелмә) мәгънә алуларын сиземләсәк, «суык» сүзенең «бәгырь»гә, «каты»ның «күңел»гә һәм «татлы»ның «җан» сүзенә билге булуларын аңыбызга сыйдыра алмас идек. Шулай итеп, сыйфатларны башка сүз төркемнәреннән аерып торган бер үзенчәлек – логик төшенчәдән тыш метафорик төшенчәгә ия булу.

Исемнәрнең сыйфатка күчүләрен аларда табылган бер үзлекнең метафорик мәгънә алуы аша барлыкка килгәнлеген түбәндәге мисаллар ачык күрсәтәләр. «Тел»нең төп сыйфатларының берсе – тәмлелек. Шуннан – тәмле тел:

1) Ягымлы, йомшак сүзләр; 2) Күңелгә ятышлы, ягымлы, күңелне йомшартырлык; Тәмле тел таш яра, тәмсез тел баш яра (Мәкаль).

Күргәнебезчә, бу исем метафоралардан сыйфатка бер генә адым.

Мәгълүм булганча, татар телендәге сыйфатлар лексик-грамматик яктан төп ике төркемчәгә бүленәләр:

а) асыл сыйфатлар (качественные прилагательные);

б) нисби сыйфатлар (относительные прилагательные).

Үзеннән-үзе аңлашылганча, асыл сыйфатлар һәм нисби сыйфатлар да үз эчләрендә тагын берничә төргә бүленәләр.

Академик В.В. Виноградов үзенең бер хезмәтендә, рус теле материалларыннан чыгып, асыл сыйфатларны лексик-семантик яктан биш төркемчәгә бүлә:

1) төс сыйфатлары – ак, кызыл, кара, яшел, зәңгәр.;

2) урын һәм вакыт сыйфатлары – туры, уң, сул, кечкенә, зур, тыгыз, сирәк.;

3) сизү органнары белән тоела торган сыйфатлар – ачы, әче, нык, тигез, юеш, үткен, тупас, нечкә, тәмле, авыр, җиңел, сыек, куе һ. б.

4) тән төзелешенә хас сыйфатлар – симез, ябык, чандыр, чал, бурлы, шадра, сукыр, чукрак, аксак, чатан, матур, сылу һ. б.

5) эчке психологик төзелешкә бәйле сыйфатлар – яхшы, яман, явыз, дорфа, мөлаем, юләр, дивана, оятсыз, битсез, вөҗданлы, кыю, куркак.

В.В. Виноградов шунда ук, бу бүленешне тагын да арттыру-киңәйтү мөмкин дигән фикер теркәп куя [Виноградов, 1947, 184]. Чыннан да шулай, чөнки әйберләрнең билгеләре, беренчедән, бик күп, икенчедән, аларның шактый зур өлеше бик шартлы. Мәсәлән, тәмле сүз, озын сүз, ачы тел, йомшак тел; җылы хәбәр, җылы караш, буш бугаз, ачык авыз, үткен сүз, үткен тел, йөгерек уйлар. кебек тезмәләрдәге сыйфатларның әйберләргә карата белдергән билгеләрен без сизү органнарыбыз белән түгел, бәлки эчке тойгыларыбыз һәм абстракция белән генә сиземли алабыз. Чөнки, әйтик, сүзнең тәмен, йомшаклыгын, үткенлеген татып яки тотып сиземләү мөмкин түгел.


Заключение

Карап үтелгән төрки телендәге тәм белдерүче сүзләрнең мәгънәләре грамматик һәм стилистик яктан тикшерелде. Соңгы вакытта Төркия белән Татарстан арасындагы икътисадый, фәнни, мәдәни, әдәби һәм башка бәйләнешләр нәтиҗәсендә тәм белдерүче сүзләр санының артуы күзәтелә.

Кешелек җәмгыятенең алга таба үсеше нәтиҗәсендә, сүзлек составы һәрвакыт баеп, үсеп тора. Башка төркем сүзләрдәге кебек үк, сыйфатларда да үсеш, сан ягыннан күбәю күзәтелә. Аның өстенә рус теленнән дә сыйфатлар кабул ителәләр. Бу бик табигый күренеш. Ләкин бу да татар телендә сыйфат сүз төркеме хәзер генә формалашып бара дигән нәтиҗәгә китермәскә тиеш. Сыйфатлар электән үк булганнар, ләкин алар аз булганнар һәм чагыштырмача азрак булачаклар да, башка сүз төркемнәренең сыйфатка күчүләре дә, алынмалар да аларны чагыштырмача күбәйтмәячәк, чөнки бу процесс башка сүз төркемнәрендә дә бара. Төрки телләрдә сыйфатларның азрак булулары һәм булачаклары аларның әле формалашып җитмәүләре белән түгел, бәлки сыйфатлардан башка сүз төркемнәренең дә аергыч булып килә алулары, бу очракта алардан сыйфат ясалу мәҗбүри булмау белән аңлатыла.

Телне өйрәнүдә төп берәмлек – сүз, аңарда телгә кагылышлы бөтен төшенчәләр дә бер бөтен булып оеша. Лингвистик төшенчәләр системасын аңлау нәтиҗәсендә без «сүз» нең тел системасында комплекслы лексик-семантик һәм грамматик берәмлек икәнлегенә төшенәбез. Сүзнең тел һәм сөйләмнең генә түгел, ә мәдәниятнең дә бер берәмлеге икәнлеген белү өчен, без сүзләрне тикшерү өчен аңлатмалы сүзлекләрне киң файдаланабыз.

«Татар телендә тәм белдерүче сүзләр» темасы буенча эзләнү һәм тикшерү эшләре алып барганда, без татар теленең өч томлык аңлатмалы сүзлегенә мөрәҗәгать иттек. Бу сүзлекләр татар әдәби теленең XIX гасырның ахырыннан алып хәзерге көнгә кадәр гомумкулланылышта булган лексик һәм фразеологик байлыгын туплап бирә, сүзләрнең мәгънәләрен һәм мәгънә төсмерләрен ача, аларга грамматик-стилистик характеристика бирә, кулланылыш үзенчәлекләрен күрсәтә. Бу аңлатмалы сүзлекнең өч томыннан да тәм белдерүче сүзләрне табып, аларның мәгънәләрен аңлатып, грамматик-стилистик кулланылышын күрсәтеп, төрле чыганаклардан китерелгән мисаллар белән дәлилләргә тырыштык. Шулай ук бу сүзләрне анализлаганда татар теленең, аның лексикографиясенең күпьеллык бай традициясен һәм аның барлык казанышларын, шулай ук башка төрки телләрнең лексикографик тәҗрибәсе киң файдаланылды.

Квалификацион чыгарылыш эшендә шулай ук мәктәптә сыйфат сүз төркемен өйрәнү методикасына да тукталынды һәм тәм белдерүче сүзләр белән бәйле күнегү төрләренә мисаллар китерелде.

Сүз – ул гыйлем дәрьясы белән тоташтыручы күпер. Шушы сихри күпер аша халык күңеленә үтеп кереп, иленә, халкына, туган теленә сөю уяткан хәлдә генә кеше үзенең мөкатдәс максатына ирешә ала.

Тел халыкның үзе белән бергә яралып, үзе белән бергә үсә. Шуның өчен ул халыкның бөтен язмышын, бөтен булмышын чагылдыра. Әйтик, татар теленең башка төрки телләргә һич тә охшамаган үзенчәлекле сыйфатлары бар икән, ул татар халкының борын заманда ук төрки дөньядан аерылып, башка мөхиттә гомер иткәнен күрсәтә. Тел – халыкның иң борынгы тарихи көзгесе.

Милләтнең эчке табигатен күрсәткән билгеләрдән, әлбәттә, тел иң беренче урынны алып тора. Тел милләтнең этник булмышын билгели, мәдәниятен гәүдәләндерә. Шуның өчен милләтне гадәттә теле буенча атап йөртәләр һәм теленә карап, кешенең милләтен билгелиләр. Халык үзе хәтта туган җиренә, мәдәниятенә караганда да телен алган куя. Тел аның рухи дөньясын, милли тойгысы белән милли горурлыгын, ата-бабасы белән балалары алдындагы тарихи бурычын тотыш үз эченә ала. Озын гомер юлында үз иркеннән мәхрүм ителгән халыкларның милли күрсәткечләре сакланырга яки югалырга мөмкин, әмма теле исән булса, халык үзе дә исән була, теле үлсә, үзе дә бергә үлә.

Телебез – ата-бабалар тарафыннан курчаланып, буыннан-буынга күчә килгән безнең илаһи хазина. Аның һәрбер сүзенә карата игътибарлы булу, сафлыгын саклау, үзен яклау – һәммәбезнең изге бурычы. Шуңа күрә һәр буын шушы бурычны аңлап, телебезнең киләчәге хакында бүгеннән башлап хәстәрлек күрергә тиеш. [Бииш Ә, 1999, 7-10]

Шушы тел турында атап үтелгән гомуми төшенчәләргә таянып, без «Татар телендә тәм белдерүче сүзләр» темасына язылган эзләнү һәм тикшеренү эшебездә татар телендә гомуми кулланылышта булган тәм белдерүче лексиканы җыеп, аларның мәгънәсен һәм грамматик кулланылышын аңлатып, татар теленең никадәр бай һәм нәфис булуын күрсәтергә тырыштык. Сүзләрнең мәгънә һәм грамматик-стилистик үзенчәлекләрен күрсәтү белән беррәттән халкыбызның тарихы, йола, гореф-гадәтләрен һәм рухи дөньясының тирәнлегенә, байлыгына да күзәтү ясадык.


Список литературы

1. Абдуллин И.А. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге, т. II – Казан: Татар. кит. нәшр., 1979.

2. Абдуллин И.А. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге, т. I – Казан: Татар. кит. нәшр., 1977.

3. Абдуллин И.А. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге, т. III – Казан: Татар. кит. нәшр., 1981.

4. Ауэрбаха А., Корсини Р. Психологическая энциклопедия. – СПб.: Питер, 2006.

5. Әхмәтьянов Р.Г. Татар теленең кыскача тарихи-этимологик сүзлеге. – Казан, 2001.

+ еще 59 источников


Тема: «Татар телендә тәм белдерүче сыйфатлар»
Раздел: Литература и лингвистика
Тип: ВКР
Страниц: 58
Цена: 2500 руб.
Нужна похожая работа?
Закажите авторскую работу по вашему заданию.
  • Цены ниже рыночных
  • Удобный личный кабинет
  • Необходимый уровень антиплагиата
  • Прямое общение с исполнителем вашей работы
  • Бесплатные доработки и консультации
  • Минимальные сроки выполнения

Мы уже помогли 24535 студентам

Средний балл наших работ

  • 4.89 из 5
Узнайте стоимость
написания вашей работы
Похожие материалы
  • ВКР:

    Татар телендә антонимнар

    46 страниц(ы) 

    1. Татар телендә антонимнар һәм аксюмороннар
    1.1. Антонимнар турында гомуми мәгълүмат 10
    1.2. Антонимнарның төрләре 15
    1.3. Антонимнарның күпмәгънәле сүзләр, омонимнар һәм синонимнар белән бәйләнеше 25
    1.4. Антонимнарның стилистик мөмкинлеге 26
    1.5. Оксюморон 30
    2. Урта гомуми белем бирү мәктәпләрендә антонимнарны өйрәнү методикасы һәм күнегү үрнәкләре
    2.1. Антонимнарны өйрәнү методикасы һәм алымнары 36
    2.2. Антонимнарны өйрәнү өчен күнегүләр һәм биремнәр 38
    Йомгак 44
    Файдаланылган әдәбият исемлеге 47
  • ВКР:

    Татар телендә модальлекне белдерүче чаралар

    62 страниц(ы) 

    Кереш.3
    Беренче бүлек. Татар телендә модальлекне белдерүнең грамматик чаралары.10
    1.1. Морфологик чаралар.10
    1.1.1. Модаль сүз төркемнәре һәм модальлек.10
    1.1.2. Фигыль наклонениеләренең модаль мәгънә белдерү мөмкинекләре.17
    1.1.3. Модаль мәгънә белдерә торган аналитик фигыльләр.27
    1.2. Синтаксик чаралар.34
    1. 3.Модальлекне белдерү чарасы буларак синтаксик фразеологизмнар һәм редупликация.34
    1.4. Модаль кисәкләр һәм модальлек.40
    Икенче бүлек. Татар телендә модальлекне белдерүнең лексик чаралары.43
    Йомгак.56
    Кулланылган әдәбият исемлеге.59
    Чыганаклар.63
    Кушымта Татар теле дәресләрендә модальлекне өйрәнү (“Хәбәрлек сүзләр” темасы мисалында): дәрес эшкәртмәсе
  • ВКР:

    Татар телендә хәл фигыль һәм аның фигыль системасында урыны

    55 страниц(ы) 

    Кереш.3
    1. Татар телендә хәл фигыль һәм аның фигыль
    системасында урыны.8
    1.1. Татар морфологиясендә фигыль сүз төркеме .12
    1.2. Татар морфологиясендә хәл фигыльне өйрәнүнең
    кыскача тарихы.18
    1.3. Татар морфологиясендә хәл фигыль һәм аның төп үзенчәлекләр.15
    1.4. Хәл фигыль формаларының башка фигыль формалары белән килеп, эш-хәлне башкару мәгънәсенә өстәмә төсмер бирүе.15
    1.5. Хәл фигыль янында тыныш билгеләре.15
    1.6. Хәл фигыль формаларының тарихи формалашуына
    кыскача күзәтү.15
    1.7. Хәл фигыль формаларының гомуми диалекталь
    үзенчәлекләре турында.15
    1.8. Хәл фигыльләрнең стилистик мөмкинлеге мәсьәләсе.15
    2. Урта мәктәптә хәл фигыльне өйрәнү методикасы һәм күнегү үрнәкләре. 18
    2.1. Урта мәктәптә хәл фигыльне өйрәнү методикасы буенча кайбер фикерләр . 18
    2.2. Урта мәктәптә хәл фигыльне өйрәнү өчен күнегү үрнәкләре. 18
    2.3. Урта мәктәптә морфологияне үзләштерүгә ярдәм итәрдәй кайбер катлаулы теоретик сораулар һәм аларга җаваплар. 23
    Йомгак.36
    Файдаланылган чыганаклар һәм әдәбият исемлеге.38
  • Дипломная работа:

    Татар телендә җөмлә кисәкләренең аналитик һәм синтетик бәйләнеш чаралары

    53 страниц(ы) 

    Эчтәлек
    Кереш.3
    Төп өлеш
    I бүлек
    Аналитик һәм синтетик килешләр.7
    II бүлек
    Аналитик һәм синтетик төзелмәләр.19
    §1. Синтетик төзелмәләр мәсьәләсе.28
    §2. Бәйләүче чараларны төркемләүгә карата кайбер фикерләр.39
    §3. Аналитик-синтетик төзелмәләр мәсьәләсе….42
    Йомгак.46
    Кыскартылган исемнәр.48
    Библиография.49
  • ВКР:

    Антонимы и их использование на уроках татарского языка

    52 страниц(ы) 

    ЭЧТӘЛЕК
    1. Татар телендә антонимнар һәм аксюмороннар
    1.1. Антонимнар турында гомуми мәгълүмат 10
    1.2. Антонимнарның төрләре 15
    1.3. Антонимнарның күпмәгънәле сүзләр, омонимнар
    һәм синонимнар белән бәйләнеше 25
    1.4. Антонимнарның стилистик мөмкинлеге 26
    1.5. Оксюморон 30
    2. Урта гомуми белем бирү мәктәпләрендә антонимнарны
    өйрәнү методикасы һәм күнегү үрнәкләре
    2.1. Антонимнарны өйрәнү методикасы һәм
    алымнары 36
    2.2. Антонимнарны өйрәнү өчен күнегүләр һәм
    биремнәр 38
    Йомгак 44
    Файдаланылган әдәбият исемлеге 47
  • Дипломная работа:

    Татар телендӘ тӘм белдерҮче сыйфатлар

    58 страниц(ы) 

    КЕРЕШ 3
    ТӨП ӨЛЕШ
    БЕРЕНЧЕ БҮЛЕК
    СЫЙФАТЛАРНЫҢ ЛЕКСИК СИСТЕМАСЫНДА ТӘМ БЕЛДЕРҮЧЕ СҮЗЛӘР
    1.1. Сыйфатларның лексик-семантик төркемнәре 7
    1.2. Сыйфатларның тарихи үсеше 12
    ИКЕНЧЕ БҮЛЕК
    ТАТАР ТЕЛЕНДӘ ТӘМ БЕЛДЕРҮЧЕ СЫЙФАТЛАР
    2.1. «Тәм» төшенчәсенең төзелеше 18
    2.2. Борынгы төрки язма истәлекләрдә тәм белдерүче сүзләрнең кулланылышы 20
    2.3. Хәзерге татар телендә тәм белдерүче сүзләрнең лексик-семантик системасы 26
    2.4. Татар теленең диалектларында тәм белдерүче сыйфатларның кулланылышы 35
    2.5. Татар телендә тәм белдерүче сүзләрнең ясалышы һәм кулланылышы 36
    ӨЧЕНЧЕ БҮЛЕК
    СЫЙФАТ СҮЗ ТӨРКЕМЕН ӨЙРӘНҮ МЕТОДИКАСЫ
    3.1. Татар теле дәресләрендә сыйфат сүз төркемен өйрәнү 40
    3.2. Башлангыч сыйныфларда билгене белдерүче сүзләрне өйрәнү 43
    3.3. VІ сыйныфта «Сыйфат» сүз төркемен өйрәнү 46
    ЙОМГАК 51

Не нашли, что искали?

Воспользуйтесь поиском по базе из более чем 40000 работ

Наши услуги
Дипломная на заказ

Дипломная работа

от 8000 руб.

срок: от 6 дней

Курсовая на заказ

Курсовая работа

от 1500 руб.

срок: от 3 дней

Отчет по практике на заказ

Отчет по практике

от 1500 руб.

срок: от 2 дней

Контрольная работа на заказ

Контрольная работа

от 100 руб.

срок: от 1 дня

Реферат на заказ

Реферат

от 700 руб.

срок: от 1 дня

Другие работы автора
  • Дипломная работа:

    Прогноз спортивной успешности в пауэрлифтнге на основе генетического фактора

    69 страниц(ы) 

    ВВЕДЕНИЕ 4
    ГЛАВА 1 ФАКТОРЫ, ВЛИЯЮЩИЕ НА СПОРТИВНУЮ УСПЕШНОСТЬ В ПАУЭРЛИФТИНГЕ
    1.1 Построение системы спортивного отбора в процессе многолетней подготовки в пауэрлифтинге 7
    1.2 Построение тренировочного процесса при подготовке высококвалифицированных спортсменов в пауэрлифтинге 9
    1.3 Адаптационные сдвиги в организме спортсмена под влиянием силовых физических нагрузок 14
    1.4 Морфо-биомеханические особенности отбора в пауэрлифтинге 22
    1.5 Генетические факторы, влияющие на скоростно-силовые качества спортсменов 31
    Выводы по первой главе 37
    ГЛАВА 2 МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ ИССЛЕДОВАНИЯ
    2.1 Организация исследования 38
    2.2 Методы исследования 38
    Выводы по второй главе 52
    ГЛАВА 3 РЕЗУЛЬТАТЫ ИССЛЕДОВАНИЯ И ИХ ОБСУЖДЕНИЕ
    3.1 Влияние генетических факторов на спортивную успешность в пауэрлифтинге у мужчин 53
    3.2 Влияние генетических факторов на спортивную успешность в пауэрлифтинге у женщин 57
    Выводы по третьей главе 60
    ЗАКЛЮЧЕНИЕ 61
    ПРАКТИЧЕСКИЕ РЕКОМЕНДАЦИИ 63
    СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННЫХ ИСТОЧНИКОВ 64
  • Контрольная работа:

    ОЦЕНКА СОСТОЯНИЯ ВНУТРИУТРОБНОГО ПЛОДА Тестовые задания (+ответы) Ситуационные задачи(+решения)

    16 страниц(ы) 

    Тестовые задания
    1. Основная цель проведения антенатальной кардиотокографии – это:
    2. Максимальная концентрация хорионического гонадотропина в крови регистрируется в сроке:
    3. К осложнениям амниоцентеза не относятся:
    4. Диагностика маточной беременности при трансвагинальном ультразвуковом сканировании возможна с:
    5. К прямым (плодным) методам диагностики врожденных аномалий развития плода относят все перечисленные ниже, кроме:
    6. Правый косой размер плоскости входа в малый таз равен:
    7. При оценке состояния новорожденного по шкале Апгар не учитывается:
    8. Внематочная беременность не локализуется:
    9. Поперечный размер плоскости узкой части полости малого таза равен:
    10. Правильное членорасположение - это:
    Ситуационные задачи
    задача №1
    Задача №2
    Задача № 3
    Задача №4
    Задача № 5
  • ВКР:

    Создание сайта в условиях реализации проектной деятельности по информатике в средней школе

    48 страниц(ы) 

    ВВЕДЕНИЕ 3
    ГЛАВА 1. ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ ОРГАНИЗАЦИИ ПРОЕКТНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ УЧАЩИХСЯ 6
    1.1 Организация проектной деятельности учащихся 6
    1.2 Средства создания сайтов 12
    Выводы по первой главе 17
    ГЛАВА 2. МЕТОДИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ ОРГАНИЗАЦИИ ПРОЕКТНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ УЧАЩИХСЯ ПО ИНФОРМАТИКЕ 19
    2.1 Организация проектной деятельности по созданию сайта 19
    2.2 Создании сайта по информатике в проектной деятельности учащихся 24
    Выводы по второй главе 35
    ЗАКЛЮЧЕНИЕ 37
    СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННОЙ ЛИТЕРАТУРЫ 40
    ПРИЛОЖЕНИЕ 42
  • Дипломная работа:

    Популяция растений как дидактическая составляющая в школьном эколого-биологическом образовании

    68 страниц(ы) 

    ВВЕДЕНИЕ
    ГЛАВА I. СОВРЕМЕННОЕ СОСТОЯНИЕ ПОПУЛЯЦИОННОЙ ЭКОЛОГИИ РАСТЕНИЙ И ЕЁ ВКЛАД В ШКОЛЬНОЕ ЭКОЛОГО-БИОЛОГИЧЕСКОЕ ОБРАЗОВАНИЕ
    1.1. Основные положения популяционной экологии растений
    1.2. Общая характеристика экологического образования в школе
    1.3. Место популяционной экологии в школьном эколого-биологическом образовании
    ГЛАВА II. ИЗУЧЕНИЕ ЭКОЛОГО-БИОЛОГИЧЕСКИХ ОСОБЕННОСТЕЙ ПОПУЛЯЦИИ РАСТЕНИЙ НА ПРИМЕРЕ FRAGARIA VIRIDIS DUCH.
    2.1. Объект и методы исследования
    2.2. Характеристика растительного сообщества с популяцией Fragaria viridis Duch.
    2.3.Статистический анализ биоморфологических параметров популяции Fragaria viridis Duch.
    2.4. Виталитетный анализ популяции Fragaria viridis Duch.
    ГЛАВА III. МЕТОДИЧЕСКАЯ РАЗРАБОТКА К УРОКАМ ПО ТЕМЕ «ПОПУЛЯЦИИ» ПРИ ИЗУЧЕНИИ ПРЕДМЕТА «ЭКОЛОГИЯ» В 10 КЛАССЕ
    3.1. Общая характеристика популяций
    3.2. Разнообразие и размер популяций
    3.3. Изменение численности и структуры популяций
    3.4. Антропогенные факторы, нарушающие стабильность популяций
    ЗАКЛЮЧЕНИЕ И ВЫВОДЫ
    СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ
  • Дипломная работа:

    Выполнение женской стрижки «Молодежная 21» с предварительным окрашиванием волос красителем второй группы

    40 страниц(ы) 

    Введение . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
    1. Теоретическая часть . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
    1.1 История парикмахерского искусства . . . . . . . . . . . . . 7
    1.2 Современные тенденции и направления в прическах . . . . 11
    1.3 Инструменты и приспособления . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
    1.4 Дезинфекция инструментов . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
    1.5 Организация рабочего места . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
    1.6 Техника безопасности . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
    2. Технологическая часть . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
    2.1 Анализ образа модели . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
    2.2 Технология выполнения женской молодежной стрижки . . . . 29
    2.3 Технология прически в романтическом стиле . . . . . . . . . . 31
    2.4 Макияж . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
    2.5 Технология выполнения мужской модельной стрижки . . . . 35
    3. Экономическая часть . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
    3.1 Калькуляция . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
    Заключение . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
    Список литературы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
  • Методические указания:

    Методика обучения строевым упражнениям

    48 страниц(ы) 

    ВВЕДЕНИЕ…. …3
    1.ГИМНАСТИКА КАК СПОРТИВНО-ПЕДАГОГИЧЕСКАЯ ДИСЦИПЛИНА…4
    2. СТРОЕВЫЕ УПРАЖНЕНИЯ…7
    2.1. Строевые приемы…8
    2.2. Построения и перестроения…9
    2.3. Движения и передвижения….22
    2.4. Размыкания и смыкания…25
    3.МЕТОДИЧЕСКИЕ ПРИЕМЫ ПРИ ОБУЧЕНИИ СТРОЕВЫМ УПРАЖНЕНИЯМ…43
    ЛИТЕРАТУРА….45
  • Дипломная работа:

    Профилактика агрессивного поведения младших школьников в общеобразовательном учреждении

    93 страниц(ы) 

    Введение 2
    ГЛАВА I. ТЕОРЕТИКО – МЕТОДОЛОГИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ ПРОБЛЕМЫ АГРЕССИВНОГО ПОВЕДЕНИЯ МЛАДШИХ ШКОЛЬНИКОВ 7
    1.1.Понятия «агрессивность», «агрессивное поведение», виды агрессивного поведения 7
    1.2. Причины агрессивного поведения младших школьников. Психовозрастные особенности агрессивного поведения младших школьников 14
    1.3. Методы работы социального педагога по профилактике агрессивного поведения младших школьников 28
    Выводы по первой главе 37
    ГЛАВА II. ОПЫТНАЯ РАБОТА ПО ПРОФИЛАКТИКЕ АГРЕССИВНОГО ПОВЕДЕНИЯ МЛАДШИХ ШКОЛЬНИКОВ В ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНОМ УЧРЕЖДЕНИИ 39
    2.1. Программа опытной работы 39
    Анализ результатов опытной работы 55
    Выводы по второй главе 60
    Заключение 63
    Список литературы 66
    ПРИЛОЖЕНИЯ 72
  • Курсовая работа:

    Обучение говорению диалогической речи английского языка на среднем этапе

    55 страниц(ы) 

    ВВЕДЕНИЕ….3
    Глава 1. Теоретические основы обучения говорению диалогической речи английского языка на среднем этапе….5
    1.1. Общая характеристика говорения как вида речевой деятельности….5
    1.2. Пути обучения диалогу и используемые в их рамках опоры….11
    1.3. Психолого-педагогические особенности учащихся средних классов при обучении говорению диалогической речи английского языка….14
    Выводы по первой главе….18
    Глава 2. Обучение говорению диалогической речи английского языка на среднем этапе в общеобразовательных учреждениях ….….…19
    2.1. Состояние обучения говорению диалогической речи английского языка на среднем этапе в общеобразовательных учреждениях ….….19
    2.2. Анализ действующих государственных образовательных стандартов, примерных программ и учебно-методических комплексов по английскому языку в общеобразовательных учреждениях ….….23
    2.3. Система упражнений для эффективного обучения говорению диалогической речи английского языка на среднем этапе в общеобразовательных учреждениях ….….31
    Выводы по второй главе….….41
    ЗАКЛЮЧЕНИЕ….43
    СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННОЙ ЛИТЕРАТУРЫ….46
    ПРИЛОЖЕНИЕ 1. Беседа с учителем английского языка….….48
    ПРИЛОЖЕНИЕ 2. Наблюдение за учащимися….…49
    ПРИЛОЖЕНИЕ 3. Диаграмма результатов наблюдения за учащимися….50
    ПРИЛОЖЕНИЕ 4. Диалогические упражнения ….51
  • Дипломная работа:

    Теория и практика использования CAT инструментов в переводческой деятельности

    84 страниц(ы) 

    ВВЕДЕНИЕ 3
    ГЛАВА I. АВТОМАТИЗИРОВАННЫЙ ПЕРЕВОД И ЕГО ОСНОВНЫЕ ПОНЯТИЯ В СОВРЕМЕННЫХ РЕАЛИЯХ 6
    1.1. Понятие машинного перевода и принцип работы систем машинного перевода 6
    1.2. Развитие и становление автоматизированного перевода 16
    1.3. CAT-инструменты в практике переводчика 22
    ВЫВОДЫ ПО ГЛАВЕ I 38
    ГЛАВА II. ПРАКТИЧЕСКОЕ ИСПОЛЬЗОВАНИЕ CAT- ИНСТРУМЕНТОВ В СОВРЕМЕННОМ БЮРО ПЕРЕВОДОВ 40
    2.1. Перевод текста, выполненный человеком--переводчиком. .40
    2.2. Перевод текста, выполненный программой SmartCAT 48
    2.3. Перевод текста, выполненный программой WordFast.54
    2.4. Сравнительный анализ результатов работы CAT-программ и оценка качества автоматизированного перевода текста публицистического стиля 60
    2.5. Мнения профессиональных переводчиков о перспективах использования CAT-инструментов 63
    ВЫВОДЫ ПО ГЛАВЕ II 67
    ЗАКЛЮЧЕНИЕ 68
    СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННОЙ ЛИТЕРАТУРЫ 70
    ПРИЛОЖЕНИЕ
  • ВКР:

    Методические рекомендации по оформлению кабинета детской художественной школы

    41 страниц(ы) 

    ВВЕДЕНИЕ 3
    ГЛАВА I. ОСНОВНЫЕ СВЕДЕНИЯ ОБ ОФОРМЛЕНИИ КАБИНЕТА ДЕТСКОЙ ХУДОЖЕСТВЕННОЙ ШКОЛЫ 5
    1.1. Исторические сведения о дизайне художественной школы 5
    1.2. Современное оформление кабинета художественной школы. Его оборудования 7
    ГЛАВА II. ПРОЦЕСС СОЗДАНИЯ ПРОЕКТА КАБИНЕТА В ДЕТСКОЙ ХУДОЖЕСТВЕННОЙ ШКОЛЕ 12
    2.1. Концепция дизайн-проекта интерьера кабинета детской художественной школы 12
    2.2. Этапы разработки оформления кабинета детской художественной школы 16
    2.3. План-конспект учебного занятия у студентов 1 курса колледжа по теме «Цвет - как элемент дизайна интерьера» в процессе изучения дисциплины «Дизайн проектирование» 18
    ЗАКЛЮЧЕНИЕ 28
    СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННОЙ ЛИТЕРАТУРЫ 30