У нас можно недорого заказать курсовую, контрольную, реферат или диплом

«Татар телендә антонимнар» - ВКР
- 46 страниц(ы)
Содержание
Введение
Выдержка из текста работы
Заключение
Список литературы

Автор: navip
Содержание
1. Татар телендә антонимнар һәм аксюмороннар
1.1. Антонимнар турында гомуми мәгълүмат 10
1.2. Антонимнарның төрләре 15
1.3. Антонимнарның күпмәгънәле сүзләр, омонимнар һәм синонимнар белән бәйләнеше 25
1.4. Антонимнарның стилистик мөмкинлеге 26
1.5. Оксюморон 30
2. Урта гомуми белем бирү мәктәпләрендә антонимнарны өйрәнү методикасы һәм күнегү үрнәкләре
2.1. Антонимнарны өйрәнү методикасы һәм алымнары 36
2.2. Антонимнарны өйрәнү өчен күнегүләр һәм биремнәр 38
Йомгак 44
Файдаланылган әдәбият исемлеге 47
Введение
Тел белемендә сүз һәм аның мәгънәсен, шуңа бәйле рәвештә, антонимияне өйрәнү гаять мөһим бурычлардан санала. Телдә антонимиягә бәйле мәсьәләләр бик күп. Аваз составы ягыннан бертөрле булып, төрле мәгънә аңлатучы бу берәмлекнең антонимик асылы әдәби әсәрләрдә сүз уйнату, каламбурлар, төрле стилистик бизәкләр тудыру мөмкинлеге бирә. Шуның белән беррәттән антонимнарны өйрәнүнең лексикография фәне өчен дә әһәмияте бар. Бу яктан, семантик антонимнарның асылын ачу бик мөһим. Атап әйткәндә, антонимнар белән полисемия күренеше арасына чик кую аңлатмалы һәм тәрҗемәи сүзлекләребезнең гыйльми-лингвистик сыйфатын күтәрергә ярдәм итә.
Антонимнар телнең лексикасында да, фонетикасында да, морфологиясендә һәм синтаксисында да чагыла. Шуңа да соңгы елларда тел белемендә аларны грамматика системасында өйрәнүгә зур әһәмият бирелә.
Гомуми тел белемендә антонимнарны өйрәнү белән күп кенә галимнәр шөгыльләнәләр. Төрле телләрдә бу күренешнең яшәве, аның табигате, төрләре турында игътибарга лаеклы хезмәтләр бар.
Тикшерүчеләрнең күбесе (А.А. Реформатский, Н.М. Шанский, Л.А. Введенская, М.И. Фомина һ.б.) сөйләм антонимнар, контекстуаль антонимнар һәм окказиональ антонимнар аерып чыгаралар һәм аларның индивидуаль-стилистик кулланылышта барлыкка килүенә игътибар итәләр.
М.Н. Шанский үзенең бер хезмәтендә антонимия һәм антонимнар мәсьәләсен күтәрә [65: 25-26].
М.И. Фомина үзенең «Хәзерге рус әдәби теле. Лексикология» китабында антонимга түбәндәге билгеләмә бирә: «Одним из ярких проявлений системных отношений в лексике является соотносительные противопоставление двух и более слов, противоположных по самому общему и наиболее существенному для из значения семантическому признаку, такие слова называются лексическими антонимами (греч. аnti – против + onyma – имя)» [57: 116]. Антонимик рәт һәм аның төрләрен күрсәтә. Антонимнарны ике төргә бүлә: контекстуаль һәм сөйләм антонимнарына. Ул шулай ук антонимнарның стилистик вазифасын да билгели. Стилистик фигуралар – антитеза һәм оксюморонга билгеләмә биреп, матур әдәбият әсәрләреннән мисаллар китерә. Антонимик сүзлекләргә аерым параграф багышлый, Л.В. Введенский, Н.Б. Колесникованың сүзлекләре турында кыскача язып уза. Л.В. Введенскийның сүзлегендә капма-каршы мәгънәләрне белдерүче 862 пар антонимнар тупланып бирелгән. Бу сүзләр табигатьтәге һәм җәмгыятьтәге күп санлы төшенчәләрне каршы куеп карау җирлегендә барлыкка килгәннәр. Антонимнарга матур әдәбияттан күп мисаллар китерелә. Н.Б. Колесникованың сүзлегендә исщ 1300 антонимик пар тупланган. Шулайк ук галимә М.И. Фомина антонимнар буенча күнегүләр китергән [57: 116-134].
Е.Н. Миллер үзенең хезмәтендә антонимия күренешенә зур урын биргән. Ул антонимга кагылышлы күп проблемаларны тикшерә. Антонимнарны лексикада, фразеологиядә, сөйләмдә анализлый. Антонимга мондый билгеләмә бирә: «Антонимы – это лингвистически сопряженные пары слов, принадлежащие одной части речи, являющиеся членами уникальной, единичной, бинарной (привативной, градуальной или эквиполентной), пропорциональной, многомерной оппозиции. Под лигвистической сопряженностью понимается регулярная воспроизводимость слов – антонимов в речи и взаимная противопоставленность их значений» [35: 3-203].
Рус тел белемендә антонимнарга багышланган күп хезмәтләр бар. Мәсәлән, Р.Н. Попов, Д.П. Валькова үзләренең «Хәзерге рус әдәби теле» китабында антонимга билгеләмә бирәләр, антонимның төрләрен тикшерәләр һәм күп санлы мисаллар китерәләр [41: 78-79].
Л.А. Новиков «Антонимнар» исемле мәкаләсендә антонимга билгеләмә бирә, антонимның типларын билгеләп китә. Ул антонимнарның әдәби әсәрләрдә тоткан урынын ачып сала. Антонимнарны дөрес һәм урынлы куллануның фикерне конкретлаштыруда, ачыклауда зур әһәмияткә ия булуын әйтә [39: 31].
Рус телендә антонимнар сүзлеге 1971 елда гына басылып чыга (Л.А Введенская. «Словарь антонимов русского языка. Ростов, 1971). Моннан соң әллә күпме сүзлекләр дөнья күрде.
Антонимнар проблемасы тел гыйлемендә яхшы өйрәнелгән проблемалар рәтенә керсә дә, төрки тел гыйлемендә, шул исәптән башкорт тел гыйлемендә, бу мәсьәлә ХХ гасыр азагында гына тикшерелә башлана. Мәсәлән, башкорт тел белемендә антонимия мәсьәләсе В.Ш. Псянчин, М.Х. Әхтәмов, Җ.Г.Киекбаев һ.б. хезмәтләрендә күтәрелә.
М.Х. Әхтәмовның «Башкорт теленең антонимнар сүзлеге» 1973 елда басылып чыга. галим антонимнарны ике зур төркемгә – тел һәм телмәр (ягьни, татарча – сөйләм; контекстуаль яки стилистик) антонимнарына бүлә. Антонимнарны болай бүлеп карауның теоретик әһәмияте дә зур. Сүзлекнең керешендә автор антонимиягә кагылган башка мәсьәләләрне дә карый. Анда антонимнарның күпмәгънәле (полисемантик) сүзләр һәм синонимнар белән булган мөнәсәбәте мәсьәләсе дә җентекле тикшерелгән [9].
М.Х. Әхтәмов үзенең икенче бер хезмәтендә антонимга билгеләмә биреп, аларны ясалышы, чыгышы, сүз төркемнәре, мәгънәләре буенча бүлеп карый. Антонимнарның күпмәгънәле сүзләр, омонимнар һәм синонимнар белән бәйләнешен карый. Стилистик фигуралар – антитеза һәм оксюморонга билгеләмә китерә, мисалларны М. Кәрим, Ш. Бабич, Н.Нәҗми шигырь-ләреннән күрсәтә. Антонимнарның халык иҗатында, матур әдәбият әсәрләрендә, мәкаль һәм әйтемнәрдә ешрак куллануы турында яза [8: 57-66].
Профессор Җ.Г. Киекбаев үзенең хезмәтендә антонимга билгеләмә бирә, башкорт телендә сүзләргә аффикс кушылу белән дә антонимнар ясалырга мөмкин икәнен белдерә. Алар бер әйбернең икенче әйбергә барлыгын яки юклыгын белдергән -лы, -ле һәм -һыз, -һез аффикслары белән ясала. Мисаллар китерә: атлы – атһыз, көслө – көсһөз, тозло – тозһоз, урманлы – урманһыз, балалы – балаһыз, эшле – эшһез һ.б. Антонимнарны караганда контрастлык төшенчәсе күзлегеннән чыгып эш итәргә кирәк [30: 85-92].
Татар телендә антонимнар турында башлап әдәбиятка бәйле рәвештә фикер йөртелә. Мәсәлән, әдәбият теориясе турындагы бер хезмәтендә Ф. Хатипов, антонимнарга билгеләмә биреп, мисаллар китереп китә [64: 92-93]. Ул антонимнарның әдәби әсәрләрдә тоткан урынын ачыклап үтә, шулай ук хезмәттә оксюморон һәм антитезага да билгеләмә бирелә. Аларга әдәби әсәрләрдән мисаллар китерелә.
Татар теле белемендә антонимнарның һәм оксюмороннарның кайбер үзенчәлекләре В.Х. Хаков, М.З. Зәкиев, Ф.С. Сафиуллина, Г.Х. Әхәтов, Х.Ф. Курбатов һ.б. хезмәтләрендә тикшерелә.
Антонимнар турында мәгълүмат Ф.С. Сафиуллина хезмәтләрендә ярыйсы ук тулы бирелгән. «Тел дигән дәрья бар…» китабында ул «Тәмле дә тел, тәмсез дә тел» исемле бүлектә антонимга билгеләмә бирә, поэзиядән бик күп мисаллар китерә [47: 48-51]. Аның «Хәзерге татар әдәби теле. Лексикология» китабында да антонимнарга аерым параграф бүленгән [49: 51-56]. 1997 елда Ф.С. Сафиуллина һәм Л.М. Ризванованың татарча-русча антонимнар сүзлеге чыга. Бу сүзлектә 1000 парга якын антонимнар тупланган.
В. Хаков үзенең «Татар әдәби теле» хезмәтендә антитезаның төрле каршылыкларны, иҗтимагый тормыш күренешләрен ачык күзалларга мөмкинлек бирә алуы турында әйтә. Татар әдәби теленең функциональ стильләрендә антитеза семантик яктан төрле лексик берәмлекләр ярдәмендә ясала ала ди [60: 76-78].
В. Хаков оксюморон турында да түбәндәгеләрне әйтеп үтә. Сүзләр арасындагы капма-каршылык, мәгънә ягыннан логик законнарга туры килмәү оксюморон нигезендә ята. Гадәттә, күренешләрне белдерүче һәм аларны ачыклаучы сүзләр арасында контрастлык барлыкка килә. ХХ гасыр башларында җәмгыятьтәге каршылыкны, иҗтимагый тормыштагы җитешсезлекләрне сатирик фаш итү максатында бу алымның еш кулланылганлыгы күренә. Антитеза һәм оксюморон алымнарын В. Хаков үзенең «Тел һәм стиль мәсьәләләре» исемле хезмәтендә карый. Оксюмороннарны бик күп мисалларга таянып тикшерә. Оксюмороннарда аергычлар тиңдәшләнеп тә китә алуын; оксюморон составындагы аергычлар бер-берсенә контраст рәвешендә дә бирелеп, антонимик формада килергә мөмкинлеге; оксюморонның ирония белән бергә кушыла алу мөмкинлеген ачыклый [60: 78-81].
Х.Ф. Курбатов антонимнар дип, бер-берсенә капма-каршы мәгънәле сүзләрне атый. Аларны саф һәм контекстуаль төрләргә бүлә, антонимнарның стилистикадагы функциясенә дә бераз туктала [26: 87-88].
Күренүенчә, татар тел белемендә антонимнар һәм оксюмороннар мәсьәләсе төрле галимнәр тарафыннан азмы-күпме өйрәнелгән һәм аның теге яки бу төренә карата игътибарга лаеклы фикерләр дә әйтелгән. Ләкин проблема шактый катлаулы. Шуңа күрә бу проблемага карата фикер төрлелекләре әле булса да яшәп килә. Антонимнарны һәм оксюмороннарны тел белеменең бүгенге үсеше дәрәҗәсендә тикшерү кирәкле мәсьәлә булып кала килә. Бу бигрәк тә антонимнарны гамәли яктан уку-укыту процессына да кагыла.
Чыгарылыш квалификация эшенең максаты түбәндәгеләр белән чикләнә:
1. Билгеле теоретик хезмәтләр нигезендә татар телендә антонимия һәм оксюморон күренешләренә анализ ясау, аларга бирелгән билгеләмәләрне барлау, төркемнәргә бүлү һәм типларын билгеләү мәсьәләләрен, барлыкка килү юлларын яктырту;
2. Антонимнарның һәм оксюмороннарның стилистик мөмкинлекләрен ачыклау, татар матур әдәбияты әсәрләреннән иј матур мисаллар нигезендә аларны күзәтү;
3. Антонимнарны һәм оксюмороннарны урта мәктәптә балаларга өйрәтү методларын һәм алымнарын барлау, аларны төрле күнегүләр белән ныгыту системасын булдыру.
Диплом эшенең төп чыганаклары булып төрле телләр материаллары нигезендә башкарылган фәнни-теоретик һәм методик тикшеренүләр, дәреслекләрдә урын алган практик материаллар һәм, иң мөһиме, татар матур әдәбият әсәрләрендә кулланылган, сүзлекләрдә теркәлгән күркәм тел үрнәкләре хезмәт итә.
Чыгарылыш квалификацион эшенең теоретик әһәмияте теоретик һәм методик тикшеренүләрдәге фәнни фикерләрне тәртипкә салуда һәм барлауда чагыла. Практик әһәмияте тупланган бай материалны югары һәм урта махсус белем бирү уку йортларында, урта мәктәптә татар теленең лексик хәзинәсен үзләштерүдә файдаланыла алу мөмкинлегендә. Эшнең нәтиҗәләре һәм матур әдәбият әсәрләреннән җыйналган мисаллар антоним һәм оксюморон күренешләре белән кызыксынучыларга киләчәктә нигез булып тора ала.
Эшнең башкарылу күләме, дәрәҗәсе югары уку йортлары студентларының чыгарылыш квалификация фәнни тикшеренүләренә куелган таләпләренә ярашлы башкарыла һәм соңгы дәрәҗәдәге югары фәннилеккә дәгъвә итми.
Выдержка из текста работы
1. ТАТАР ТЕЛЕНДӘ
АНТОНИМНАР ҺӘМ АКСЮМОРОННАР
1.1. Антонимнар турында гомуми мәгълүмат
Капма-каршы мәгънәдәге сүзләр антонимнар (грек. anti – каршы, onyma – исем) дип аталалар. Антонимнарның үсеше кешенең чынбарлыктагы капма-каршы күренешләрне танып белүенә бәйле [49: 52]. Мәсәлән:
Егет китте, мин калдым. (М. Җәлил, «Кызыл ромашка)
Кемнәр киткән, кемнәр үтерелгән, кемнәр Себердән хур булып кайткан – шуларның барын берәм-берәм сөйләделәр, үтерелгән мөгаллимәләрне сагындылар. (Г. Ибраһимов. «Кызыл чәчәкләр)
Бу мәчеттән йөз таяк чамасы ераклыкта, Чаган елгасына караган ярның өстенә салынган нәкъ Габдулла килеп төшкән Галиәскәр бай йорты сыман асты таш, өсте агач һәм зурлыгы белән дә, аңардан кайтыш булмаса да, бер генә дә артык түгел, искерәк бер йорт иде. (Ә. Фәйзи, «Тукай»)
Бу мисаллардагы парлы сүзләрнең мәгънәләре капма-каршы (китте – калдым, киткән – кайткан, асты – өсте), андый сүзләрне антонимнар диләр.
Бөтен сүзләрнең дә антонимнары була алмый. Мондый үзенчәлек, иң беренче чиратта, билге белдергән сүзләргә хас, чөнки иң башлап билгеләр каршы куела: ак – кара, акыллы – акылсыз, күп – аз, яхшы – яман, сабырлы – сабырсыз, ялкау – уңган, дөрес – ялган, дымлы – коры, җанлы – җансыз, ерак – якын, иске – яңа, коточкыч – матур. Мәсәлән:
Ак матур – чак матур, кара матур – бик матур. (Мәкаль)
Акыллы ир – ил агасы, акылсыз ир – ил бәласе. (Мәкаль)
Х.Р.Курбатов «Татар теленең лингвистик стилистикасы һәм поэтикасы» дигән хезмәтендә антонимга түбәндәге билгеләмә бирә: «Сүзләр мәгънә охшашлыклары (синоним булулары) буенча гына түгел, мәгънә каршылыклары буенча да үзара бәйләнештә була. Бер-берсенә капма-каршы мәгънәле сүзләр антонимнар дип йөртелә» [26: 87].
Ф.М. Хатипов «Әдәбият теориясе» хезмәтендә: «Синоним-нарның киресе, ягъни капма-каршы мәгънәле сүзләр антонимнар дип атала (грекча anti + onomo сүзләреннән ясалган, каршы исем дигәнгә туры килә). Антонимнар катлаулы, каршылыклы халәт-күренешләрне белдерүгә, шул каршылыкны сиздерүгә хезмәт итәләр, контраст фонда күрсәтеп, кабул итүне үткенәйтәләр», – дип яза һәм мисаллар китерә: Әйе, ул вакыт мин бер өермә эченә кереп киткән идем ки, төпсез бер галәм иде: шатлык, сәгадәт, моң, хәсрәт, ләззәт, газап… Мин сөя идем. (Ш. Камал)
М.Х.Әхтәмов «Хәзерге башкорт теле» хезмәтендә антоним турында болай яза: «Антоним термины грек теленең anti «каршы» һәм onoma, onyma «исем» сүзләреннән ясалып, каршы төшенчәдәге исемнәр, капма-каршы мәгънәдәге исемнәр дигән мәгънәгә туры килә. Антонимнар дип, капма-каршы мәгънәдәге ике яки уннан артык сүзләрне атыйлар: акрын – тиз, бейек – тәпәш, дошман – дус, керү – чыгыу, күп – әз, начар – якшы, кайгы – шатлык» [8: 57].
Профессор Җ.Г. Киекбаев үзенең «Хәзерге башкорт теленең лексикасы һәм фразеологиясе» хезмәтендә антонимга мондый билгеләмә бирә: «Антоним – грек сүзе; анти – каршы һәм онима – исем дигән мәгънәне белдерә. Мәгънәләре ягыннан бер-берсенә капма-каршы булган сүзләр, гадәттә, антонимнар дип аталалар. Мәсәлән, яхшы – яман, яхшы – начар, матур – начар, озын – кыска, озак – тиз, ак – кара, зур – бәләкәй һ.б.» [30: 85].
Заключение
Тел белемендә антонимия һәм оксюморон күренешләрен өйрәнү гаять мөһим бурычлардан санала. Татар теле белемендә алар азмы-күпме өйрәнелгән, ләкин бу проблема өстәмә игътибар сорый.
Татар телендә антоним дип капма-каршы мәгънәдәге сүзләрне атау кабул ителгән.
Антонимнар оксюмороннарга якын тора. Шулай да антонимнар белән оксюмороннар арасында аерма зур. Сөйләмдә кайчак антоним сүзләр үзара бәйләнешкә керәләр һәм бер сүзтезмә булып йөри башлыйлар, бер-берсе белән логик бәйләнешкә кермәгән сүзтезмәләр. Мондый күренеш оксюморон дип атала.
Тел белемендә антонимнарны нинди дә булса уртак билгеләренә карап төркемлиләр. Татар телендә аларның түбәндәге төрләрен билгеләү яклау тапкан: 1) мәгънәләре буенча (даими, контекстуаль); 2) ясалышлары буенча (тамыр, ясалма, кушма сүзләрдән генә торган антонимик парлар); 3) сүз төркемнәре буенча (исемнәрдән, сыйфатлардан, килешләрдән, рәвешләрдән, ярдәмлек сүзләрдән торган антоним парлар).
Антонимнар күп мәгънәле сүзләр белән (полисемия күренеше) тыгыз бәйләнештә тора.
Антонимнар бик үзенчәлекле стилистик чара булып йөриләр. Аларның бу вазифасы сөйләмнең яңгырашын күтәрүдә, сөйләмгә аерым бер аһәң бирүдә күренә. Алар сөйләмнең эчтәлеген баета, укучы һәм тыңлаучының игътибарын үзенә җәлеп итә. Бу бигрәк тә матур әдәбият стилендә чагыла, чөнки әдәби сөйләм үзенең киң кулланылышта булуы һәм сәнгатьчә яңгырашы ягыннан телдәге башка стильләрдән аерылып тора. Анда төрле сөйләм үзенчәлекләре, образлы сурәтләү алымнары бергә кушыла һәм язучының әдәби телне үстерүдә ярдәм итә торган үзенә хас стиль чараларына зур урын бирелә.
Хәзерге поэзиядә антонимнар ярдәмендә стилистик капма-каршылыкны белдерүче чара ясала һәм бу антитеза дип атала. Проза һәм драма әсәрләрендә бу алым төрле каршылыкларны, иҗтимагый тормыш күренешләрен ачык күзалларга мөмкинлек бирә. Алар фикерне логик яктан көчәйтүдә, күренешләрне ачык итеп күз алдына китерүдә зур урын тоталар.
Антонимнар һәм оксюмороннар стилистик яктан телне баеталар. Алар тарихи-традицион юнәлештә үсеп, сөйләмнең семантик үзенчәлекләрен арттыруда әһәмиятле урын тоталар.
Антонимнарны өйрәнү бик тә әһәмиятле, чөнки алар телнең сүз байлыгы да булып тора. Кешеләрнең үзара аралашып яшәве һәм тормышның үзгәреп торуы аркасында, телнең сүз байлыгы арта. Сүзлек запасы баеган саен, кешенең сөйләме эчтәлекле, аңлаешлы һәм матуррак була бара. Телнең сүзлек составында кешеләрнең тормыш тәҗрибәсе, аларның образлы фикер йөртү сәләте, үткенлеге, зирәклеге чагыла. Антонимнар кешене үзен чолгап алган мохит белән таныштыра, аның актив үзгәртүчесе итәләр, хезмәткә, кеше көченә, матурлыкка дан җырлыйлар, уй-тойгылар уяталар, хисләргә тәэсир итәләр. Шуңа күрә антонимнарны һәм оксюмороннарны урта мәктәптә өйрәнү зур әһәмияткә ия.
Башлангыч сыйныфта антонимнар турында гомуми төшенчә бирелә һәм, фонетика, орфография, грамматика һәм әдәбият дәресләренә бәйләнешле рәвештә, башка сыйныфларда дәвам иттерелә. Шуңа күрә укытучы кайсы сыйныфта һәм уку елының кайсы чирегендә антонимнарны укучының актив сүзлегенә кертергә кирәклекне истә тотып эш итә.
Югарыда алынган методик алымнар безнең тарафтан мөмкин кадәр күбрәк күнекмәләр белән нигезләргә тырышылды. Дөрес, бу кечкенә тикшеренүдә алар тулысынча яктыртыла алмый. Шуңа күрә эшнең башкарылу күләме, дәрәҗәсе студентларның чыгарылыш квалификацион эшенә куелган таләпләргә ярашлы гына башкарыла һәм соңгы дәрәҗәсе югары фәннилеккә дәгъва итми. Киләчәктә аны үстерү һәм тирәнәйтү максатка ярашлы.
Список литературы
1. Атнабаев Ә. җиз кыңгырау моңнары (шигырьләр, поэмалар) . – Уфа: Китап, 1998. – 63 б.
2. Атнабаев Ә. Пьесалар. – Уфа: Башк. кит. нәшр., 1978. – 140 б.
3. Әдәби тел мәсьәләләре яңадан күтәрелә; Мәсьәләне өзәргә вакыт // Ибраһимов Г. Әсәрләр. – 8 том. – Казан: Татар.кит.нәшр., 1987.
4. Баянов Ә. Ут һәм су. Роман. – Казан: Татар.кит.нәшр., 1999. – 235 б.
5. Биш кыллы саз. Шигырьләр. – Уфа: Башк. кит. нәшр., 2001. – 400 б.
+ еще 90 источников
Тема: | «Татар телендә антонимнар» | |
Раздел: | Литература и лингвистика | |
Тип: | ВКР | |
Страниц: | 46 | |
Цена: | 2400 руб. |
Закажите авторскую работу по вашему заданию.
- Цены ниже рыночных
- Удобный личный кабинет
- Необходимый уровень антиплагиата
- Прямое общение с исполнителем вашей работы
- Бесплатные доработки и консультации
- Минимальные сроки выполнения
Мы уже помогли 24535 студентам
Средний балл наших работ
- 4.89 из 5
написания вашей работы
-
ВКР:
Антонимы и их использование на уроках татарского языка
52 страниц(ы)
ЭЧТӘЛЕК
1. Татар телендә антонимнар һәм аксюмороннар
1.1. Антонимнар турында гомуми мәгълүмат 10
1.2. Антонимнарның төрләре 151.3. Антонимнарның күпмәгънәле сүзләр, омонимнарРазвернутьСвернуть
һәм синонимнар белән бәйләнеше 25
1.4. Антонимнарның стилистик мөмкинлеге 26
1.5. Оксюморон 30
2. Урта гомуми белем бирү мәктәпләрендә антонимнарны
өйрәнү методикасы һәм күнегү үрнәкләре
2.1. Антонимнарны өйрәнү методикасы һәм
алымнары 36
2.2. Антонимнарны өйрәнү өчен күнегүләр һәм
биремнәр 38
Йомгак 44
Файдаланылган әдәбият исемлеге 47
-
Дипломная работа:
Татар телендӘ «моҢ» концептын ачыклаучы тел берӘмлеклӘре
63 страниц(ы)
КЕРЕШ 2
БҮЛЕК I 6
ТАТАР ТЕЛЕНДӘ «МОҢ» КОНЦЕПТЫН АЧЫКЛАУЧЫ ТЕЛ БЕРӘМЛЕКЛӘРЕ 6
1.1. Тел белемендә концепт төшенчәсе һәм аны өйрәнүдәге юнәлешләр 61.2. Татар телендә моң төшенчәсе 7РазвернутьСвернуть
1.3. Татар телендә «Моң» концептосферасының төзелеше 17
ИКЕНЧЕ БҮЛЕК 33
ТАТАР ТЕЛЕ ДӘРЕСЛӘРЕНДӘ “МОҢ” КОНЦЕПТЫН 33
ӨЙРӘНҮ 33
2.1. Яңа басма татар теле дәреслекләре нигезендә “Моң” концептын белем чыганагы буларак куллану 33
2.2. “Моң” концепты ярдәмендә укучыларның грамматик күнекмәләрен үстерү 40
2.3. “Моң” концептын сүзләр бәйләнешен өйрәнгәндә кулланышка 48
кертү 48
ЙОМГАК 57
ФАЙДАЛАНЫЛГАН ӘДӘБИЯТ ИСЕМЛЕГЕ 60
-
Дипломная работа:
Татар телендӘ тӘм белдерҮче сыйфатлар
58 страниц(ы)
КЕРЕШ 3
ТӨП ӨЛЕШ
БЕРЕНЧЕ БҮЛЕК
СЫЙФАТЛАРНЫҢ ЛЕКСИК СИСТЕМАСЫНДА ТӘМ БЕЛДЕРҮЧЕ СҮЗЛӘР1.1. Сыйфатларның лексик-семантик төркемнәре 7РазвернутьСвернуть
1.2. Сыйфатларның тарихи үсеше 12
ИКЕНЧЕ БҮЛЕК
ТАТАР ТЕЛЕНДӘ ТӘМ БЕЛДЕРҮЧЕ СЫЙФАТЛАР
2.1. «Тәм» төшенчәсенең төзелеше 18
2.2. Борынгы төрки язма истәлекләрдә тәм белдерүче сүзләрнең кулланылышы 20
2.3. Хәзерге татар телендә тәм белдерүче сүзләрнең лексик-семантик системасы 26
2.4. Татар теленең диалектларында тәм белдерүче сыйфатларның кулланылышы 35
2.5. Татар телендә тәм белдерүче сүзләрнең ясалышы һәм кулланылышы 36
ӨЧЕНЧЕ БҮЛЕК
СЫЙФАТ СҮЗ ТӨРКЕМЕН ӨЙРӘНҮ МЕТОДИКАСЫ
3.1. Татар теле дәресләрендә сыйфат сүз төркемен өйрәнү 40
3.2. Башлангыч сыйныфларда билгене белдерүче сүзләрне өйрәнү 43
3.3. VІ сыйныфта «Сыйфат» сүз төркемен өйрәнү 46
ЙОМГАК 51
-
ВКР:
Татар телендә тәм белдерүче сыйфатлар
58 страниц(ы)
КЕРЕШ 3
ТӨП ӨЛЕШ
БЕРЕНЧЕ БҮЛЕК
СЫЙФАТЛАРНЫҢ ЛЕКСИК СИСТЕМАСЫНДА ТӘМ БЕЛДЕРҮЧЕ СҮЗЛӘР
1.1. Сыйфатларның лексик-семантик төркемнәре 71.2. Сыйфатларның тарихи үсеше 12РазвернутьСвернуть
ИКЕНЧЕ БҮЛЕК
ТАТАР ТЕЛЕНДӘ ТӘМ БЕЛДЕРҮЧЕ СЫЙФАТЛАР
2.1. «Тәм» төшенчәсенең төзелеше 18
2.2. Борынгы төрки язма истәлекләрдә тәм белдерүче сүзләрнең кулланылышы 20
2.3. Хәзерге татар телендә тәм белдерүче сүзләрнең лексик-семантик системасы 26
2.4. Татар теленең диалектларында тәм белдерүче сыйфатларның кулланылышы 35
2.5. Татар телендә тәм белдерүче сүзләрнең ясалышы һәм кулланылышы 36
ӨЧЕНЧЕ БҮЛЕК
СЫЙФАТ СҮЗ ТӨРКЕМЕН ӨЙРӘНҮ МЕТОДИКАСЫ
3.1. Татар теле дәресләрендә сыйфат сүз төркемен өйрәнү 40
3.2. Башлангыч сыйныфларда билгене белдерүче сүзләрне өйрәнү 43
3.3. VІ сыйныфта «Сыйфат» сүз төркемен өйрәнү 46
ЙОМГАК 51
КУЛЛАНЫЛГАН ӘДӘБИЯТ ИСЕМЛЕГЕ 54
-
ВКР:
Татар телендә модальлекне белдерүче чаралар
62 страниц(ы)
Кереш.3
Беренче бүлек. Татар телендә модальлекне белдерүнең грамматик чаралары.10
1.1. Морфологик чаралар.101.1.1. Модаль сүз төркемнәре һәм модальлек.10РазвернутьСвернуть
1.1.2. Фигыль наклонениеләренең модаль мәгънә белдерү мөмкинекләре.17
1.1.3. Модаль мәгънә белдерә торган аналитик фигыльләр.27
1.2. Синтаксик чаралар.34
1. 3.Модальлекне белдерү чарасы буларак синтаксик фразеологизмнар һәм редупликация.34
1.4. Модаль кисәкләр һәм модальлек.40
Икенче бүлек. Татар телендә модальлекне белдерүнең лексик чаралары.43
Йомгак.56
Кулланылган әдәбият исемлеге.59
Чыганаклар.63
Кушымта Татар теле дәресләрендә модальлекне өйрәнү (“Хәбәрлек сүзләр” темасы мисалында): дәрес эшкәртмәсе
-
ВКР:
Татар телендә хәл фигыль һәм аның фигыль системасында урыны
55 страниц(ы)
Кереш.3
1. Татар телендә хәл фигыль һәм аның фигыль
системасында урыны.8
1.1. Татар морфологиясендә фигыль сүз төркеме .121.2. Татар морфологиясендә хәл фигыльне өйрәнүнеңРазвернутьСвернуть
кыскача тарихы.18
1.3. Татар морфологиясендә хәл фигыль һәм аның төп үзенчәлекләр.15
1.4. Хәл фигыль формаларының башка фигыль формалары белән килеп, эш-хәлне башкару мәгънәсенә өстәмә төсмер бирүе.15
1.5. Хәл фигыль янында тыныш билгеләре.15
1.6. Хәл фигыль формаларының тарихи формалашуына
кыскача күзәтү.15
1.7. Хәл фигыль формаларының гомуми диалекталь
үзенчәлекләре турында.15
1.8. Хәл фигыльләрнең стилистик мөмкинлеге мәсьәләсе.15
2. Урта мәктәптә хәл фигыльне өйрәнү методикасы һәм күнегү үрнәкләре. 18
2.1. Урта мәктәптә хәл фигыльне өйрәнү методикасы буенча кайбер фикерләр . 18
2.2. Урта мәктәптә хәл фигыльне өйрәнү өчен күнегү үрнәкләре. 18
2.3. Урта мәктәптә морфологияне үзләштерүгә ярдәм итәрдәй кайбер катлаулы теоретик сораулар һәм аларга җаваплар. 23
Йомгак.36
Файдаланылган чыганаклар һәм әдәбият исемлеге.38
Не нашли, что искали?
Воспользуйтесь поиском по базе из более чем 40000 работ
Следующая работа
Татар телендә балык атамалары лексикасы




-
Курсовая работа:
Менеджмент технологии при разработки экологических маршрутов на примере озера «Аслыкуль»
32 страниц(ы)
Введение.3
Глава 1 Экологический туризм….5
1.1 Определение, виды, объекты. Особенности формирования
экологических туров….51.2 Развитие экологического туризма в Австралии….11РазвернутьСвернуть
Глава 2 Менеджмент - технологии при организации экологических программ….17
2.1 Технологическая документация на озеро Аслыкуль….17
2.2 Экологичность нашего тура….…25
Заключение….
Список использованных источников ….31 -
Дипломная работа:
Формирование временных представлений у детей младшего школьного возраста с нарушениями речи
65 страниц(ы)
Введение 3
ГЛАВА I. Теоретические аспекты изучения временных представлений у детей младшего школьного возраста с нарушениями речи 61.1. Онтогенез развития временных представлений и отражения их в речи у детей с нарушениями речи 6РазвернутьСвернуть
1.2. Характеристика словаря временных представлений у детей с нарушениями речи 16
1.3. Коррекционная работа по развитию словаря отражающего временного отношения у детей с нарушениями речи 18
Выводы по 1 главе 21
ГЛАВА II. Изучение временных представлений у детей младшего школьного возраста с нарушениями речи в констатирующем эксперименте 22
2.1. Цель, задачи и методика констатирующего эксперимента 22
2.2. Анализ результатов констатирующего эксперимента 32
2.3. Методические рекомендации по развитию временных представлений и отражению их в речи 38
Выводы по 2 главе 54
Заключение 55
Список использованной литературы 57
Приложение
-
Дипломная работа:
Обучение монологической речи на английском языке
56 страниц(ы)
ВВЕДЕНИЕ.….3
Глава 1. ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ ПРОЦЕССА ОБУЧЕНИЯ МОНОЛОГИЧЕСКОЙ РЕЧИ В ХОДЕ РАЗВИТИЯ РЕШЕНИЯ КОММУНИКАТИВНЫХ ЗАДАЧ НА УРОКАХ АНГЛИЙСКОГО ЯЗЫКА.51.1 Говорение как вид речевой деятельности.5РазвернутьСвернуть
1.2 Сущность понятия «монологическая речь»….13
Глава 2. ПРАКТИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ ПРОЦЕССА ОБУЧЕНИЯ МОНОЛОГИЧЕСКОЙ РЕЧИ В ХОДЕ РАЗВИТИЯ РЕШЕНИЯ КОММУНИКАТИВНЫХ ЗАДАЧ НА УРОКАХ АНГЛИЙСКОГО ЯЗЫКА (СРЕДНЯЯ СТУПЕНЬ ОБУЧЕНИЯ)….….…21
2.1 Методика обучения монологической речи на уроках английского языка.21
2.2 Упражнения на развитие навыка монологической речи….26
ЗАКЛЮЧЕНИЕ….33
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ….…34
-
Дипломная работа:
Правовые основы обеспечения безопасности в образовательном учреждении
115 страниц(ы)
ВВЕДЕНИЕ 3
ГЛАВА I. БЕЗОПАСНОСТЬ КАК НЕОБХОДИМОЕ УСЛОВИЕ РАЗВИТИЯ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ ОРГАНИЗАЦИИ 6
1.1 Современная государственная политика Российской Федерации в области безопасности 61.2 Специфика образовательной организации как субъекта обеспечения безопасности 16РазвернутьСвернуть
ГЛАВА II. ПРАВОВОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ ВОПРОСОВ БЕЗОПАСНОСТИ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ ОРГАНИЗАЦИИ 26
2.1 Законодательство Российской Федерации в вопросах обеспечения безопасности современного образовательного учреждения 26
2.2 Органы контроля и надзора за безопасностью в образовательной организации. 46
ГЛАВА III. ЗАКРЕПЛЕНИЕ ВОПРОСОВ БЕЗОПАСНОСТИ В ЛОКАЛЬНЫХ НОРМАТИВНЫХ АКТАХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ ОРГАНИЗАЦИИ 56
3.1. Методические рекомендации для руководителей ОО СПО 56
ЗАКЛЮЧЕНИЕ 62
СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННЫХ ИСТОЧНИКОВ И ЛИТЕРАТУРЫ 64
ПРИЛОЖЕНИЕ 69
-
Дипломная работа:
Разработка метода определения инфекционного титра вируса бешенства на культуре клеток
75 страниц(ы)
ВВЕДЕНИЕ 4
ГЛАВА 1. ОБЗОР ЛИТЕРАТУРЫ 8
1.1. Краткая история изучения бешенства 8
1.2. Характеристика возбудителя бешенства 111.3. Жизненный цикл вируса бешенства 13РазвернутьСвернуть
1.4. Устойчивость вируса бешенства 14
1.5. Культивирование вируса бешенства 15
1.6. Локализация вируса бешенства и механизм заражения 16
1.7. Патогенез 16
1.8. Течение и клинические проявления бешенства 18
1.9. Патологоанатомические изменения при бешенстве 19
1.10. Восприимчивость 20
1.11. Методы диагностики бешенства 20
1.11.1. Световая микроскопия 21
1.11.2. Метод флуоресцирующих антител 21
1.11.3. Иммуноферментный анализ 22
11.11.4. Реакция диффузной преципитации 22
11.11.5. Методы основанные на выделении вируса бешенства 23
11.11.6. Метод ОТ-полимеразной цепной реакции 24
Заключение 25
ГЛАВА 2. МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ ИССЛЕДОВАНИЯ 26
2.1. Материал исследования 26
2.2. Порядок культивирования клеток линии Vero 26
2.3. Метод определения концентрации вируса на культуре клеток 31
2.4. Метод иммуноферментного анализа для проведения контроля антигенной активности вируса бешенства 35
2.5. Порядок расчета инфекционного титра вируса бешенства с помощью результатов метода иммуноферментного анализа 45
2.6. Метод дидактической многомерной технологии (логико-смысловая модель) 46
ГЛАВА 3. РЕЗУЛЬТАТЫ И ОБСУЖДЕНИЕ 48
3.1. Пдбор метода для оценки инфекционного титра 48
3.2. Подбор оптимальной концентрации клеток для монослоя культуры клеток Vero 48
3.3. Подбор разведения вируса бешенства для инфицирования культур клеток Vero B при разных дозах клетки и определение необходимой длительности культивирования 49
3.4. Применение разработанного метода определения инфекционного титра на культуре клеток при оценке биоконцентрации лиофилизатов вируса бешенства штамма Внуково-32 52
3.5. Сравнительная оценка инфекционного титра вируса бешенства в поддерживающей среде с сывороткой 2 % КРС и 5% аминопептида 54
Обсуждение 57
ГЛАВА 4. МЕТОДИЧЕСКИЕ РЕКОМЕНДАЦИИ ПО ПРИМЕНЕНИЮ ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНОГО МАТЕРИАЛА ВЫПУСКНОЙ КВАЛИФИКАЦИОННОЙ РАБОТЫ В ШКОЛЬНОМ КУРСЕ БИОЛОГИИ 59
4.1. Роль биологического образования в школе 59
4.2. Разработка урока на тему «Нервная система», 8 класс 62
4.3. Использование логико-смысловой модели в процессе биологического
образования 75
ВЫВОДЫ 79
СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННОЙ ЛИТЕРАТУРЫ 80
-
Дипломная работа:
Технология создания электронных учебников
68 страниц(ы)
Введение…. 3
Глава 1. Теоретические основы дидактического обеспечения дистан-ционного обучения…
6
1.1. Педагогическая характеристика дистанционного обуче-ния…. 61.2. Основные элементы дидактического обеспечения дистанцион-ного обучения…РазвернутьСвернуть
19
Глава 2. Технология создания электронного учебника…. 29
2.1. Характеристика электронного учебни-ка….…. 29
2.2. Основные принципы подготовки и создания электронных учебников….
39
2.3. Методические рекомендации по разработке электронного учебника….….….
55
Заключение…. 64
Литература…. 65
-
Контрольная работа:
Психологичексий портрет семьи 2
28 страниц(ы)
1. Общая характеристика семьи….…3
2. Генограмма семьи….….4
3. Анализ результатов диагностики супружеских отношений по методикам:3.1. Опросник удовлетворенности браком В.В. Столина, Т.Л. Романовой, Г.П. Бутенко ….….….5РазвернутьСвернуть
3.2. Опросник «Распределение ролей в семье» Ю.Е. Алешина, Л.Я. Гозман, Е.М. Дубовская ….5
3.3. Опросник «Реакции супругов на конфликт» А.С. Кочаряна….6
3.4.«Диагностика сплоченности и гибкости семейной системы» Д. Олсона….….7
4. Анализ результатов диагностики детско-родительских отношений по методикам:
4.1. Опросник стиля родительского воспитания АСВ Э.Г. Эйдемиллера, В.В. Юстицкиса….….8
4.2. «Кинетический рисунок семьи» (для детей 4-10 лет) ….….9
5. «Психологический портрет семьи»….…10
6. Психологические рекомендациями для членов семьи….11
Приложение
-
Курсовая работа:
Назначение и возможности стандартной программы M.S.WordPad
26 страниц(ы)
Введение 3
1. Назначение и возможности стандартной программы M.S.WordPad 4
WordPad 4
Программа WordPad 4
Настройка окна WordPad 6Форматирование текста 6РазвернутьСвернуть
Печать 6
Технология работы 7
Типы файлов, используемые редактором WordPad 9
2. Интерфейс и создание документа в текстовом редакторе WordPad 11
Текстовый процессор WordPad 11
Настройка параметров печатной страницы 11
Настройка параметров абзаца 13
Настройка параметров шрифтового набора 13
Интерфейс WordPad 15
WordPad: Внедрение специальных объектов 17
Продолжение работы в редакторе Wordpad. Вызов графического редактора Paint 18
Вставка рисунка редактора Paint в текст редактора Wordpad. 20
Заключение 21
Литература 25
-
Дипломная работа:
Методика изучения синектической метрики в T(E_2)
18 страниц(ы)
Введение 3
Основные понятия 4
Понятие тензора 4
Аффинор 8
Производная Ли 8
Инфинитезимальные изометрии 9Евклидово пространство 9РазвернутьСвернуть
Риманово многообразие 9
Построение метрики в T(E_2) 10
Заключение 16
Литература 17
-
Дипломная работа:
Особенности изучения диалектной и региональной лексики в общеобразовательной сельской школе
79 страниц(ы)
ВВЕДЕНИЕ 3
ГЛАВА I. ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ И МЕТОДИКА ИЗУЧЕНИЯ ДИАЛЕКТНОЙ ЛЕКСИКИ В ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ СЕЛЬСКОЙ ШКОЛЕ 61.1. Понятие диалектной лексики и диалектизмов в системе русского языка 6РазвернутьСвернуть
1.2. Методика изучения диалектной лексики в общеобразовательной школе по русскому языку 14
1.3. Особенности организации и проведения опытно – экспериментальной работы 25
Выводы по первой главе 27
ГЛАВА II. ОПЫТНО ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНАЯ РАБОТА ПО ИЗУЧЕНИЮ ДИАЛЕКТНОЙ ЛЕКСИКИ В СИСТЕМЕ ВНЕКЛАССНЫХ МЕРОПРИЯТИЙ 29
2.1. Констатирующий эксперимент 30
2.2. Формирующий эксперимент 36
2.3. Контрольный эксперимент 50
Выводы по второй главе 57
ЗАКЛЮЧЕНИЕ 61
СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННОЙ ЛИТЕРАТУРЫ 64
ПРИЛОЖЕНИЕ 70